Hangi Aşıya Kaç Ülke Onay Verdi.?
Dünya Genelinde, İlaç Firmalarının
Geliştirdiği 89 Farklı Kovid-19 Aşı Adayı, 228 Aşı Deneme Çalışması Ve Onay
Alan 12 Aşı Firması Bulunuyor.
BioNTech, Sputnik V, Moderna, AstraZeneca, Sinovac
ABD'nin
şubat ayı sonunda, Johnson&Johnson firmasının geliştirdiği tek dozluk
Kovid-19 aşısını onaylamasının ardından, dünyada gözler onay alan 12 farklı
Kovid-19 aşısına çevrildi.
2019
yılı aralık ayından bu yana dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 salgını, bir
yılın ardından yaklaşık olarak 114 milyon 500 bine yakın kişinin
hastalanmasına, 2 milyon 500 binin üzerinde insanın ise hayatını kaybetmesine
sebep oldu.
Dünya
genelinde ilaç firmalarının geliştirdiği 89 farklı aşı adayı, 228 aşı deneme
çalışması ve onay alan 12 aşının olduğu biliniyor.
Duke
Küresel Sağlık İnovasyon Merkezi'nin araştırmasına göre, Avrupa Birliği (AB) 1
milyar 835 milyon dozla dünya genelinde en fazla dozda Kovid-19 aşısı sipariş
veren birlik oldu. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) 1 milyar 210 milyon doz
aşıyla AB'yi takip ederken, Küresel Erişim Programı (COVAX) 1 milyar 120 milyon
doz aşıyla, en yüksek dozda aşı sipariş eden üçüncü birlik oldu.
Salgının
başlangıcından bu yana dünya genelinde, 103 ülkede 241 milyondan fazla doz aşı
uygulandı. Aşılamada ileri gelen ülkeler arasında, ABD 75.2 milyon doz aşı
uygularken, Çin 40.5 milyon, Avrupa Birliği ülkeleri ise 32.7 milyon doz aşı
uyguladı.
ONAY ALAN AŞILAR VE ÖZELLİKLERİ:
BioNTech, Sputnik V, Moderna, AstraZeneca, Sinovac
BioNTech/Pfizer:
Almanya'da Prof. Dr. Uğur Şahin'in kurucu ortağı olduğu
biyoteknoloji firması BioNTech'in
ABD’li Pfizer ilaç firması ile geliştirdiği "BNT162b1" aşısı,
bu zamana kadar 65 ülke tarafından onaylandı. 2 doz olarak uygulanan ve yüzde
95 etkinlik oranına sahip olan aşıya ilk onay veren ülke İngiltere oldu. 
Moderna:
ABD'de "Moderna"
ilaç firmasının Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü iş birliğiyle
geliştirdiği "mRNA-1273"
aşısı, yüzde 95 etkinlik oranıyla en yüksek koruyuculuk derecesine sahip olan
aşılardan biri. Bu zamana kadar 40 ülkeden onay alan aşı, ilk olarak ABD
tarafından onaylanmıştı. 
Oxford/AstraZeneca:
İngiltere'de Oxford Üniversitesi Jenner Enstitüsü ile Oxford Aşı
Grubu iş birliğinde geliştirilen ve üretim lisansı İngiliz-İsveç ilaç
şirketi AstraZeneca tarafından
satın alınan "AZD1222"
aşısı, şimdiye kadar 56 ülke tarafından onay aldı. 
Novavax:
ABD'li ilaç firması Novavax'ın
geliştirdiği "NVX-CoV2373"
aşısı henüz herhangi bir ülkeden onay almamasına rağmen, firma şimdiden 375
milyon 700 bin dozluk anlaşma yaptı. Novavax firması tarafından aşının 2 doz
olarak uygulanacağı ve yüzde 89 oranında koruyuculuk sağladığı bildirildi. 
Johnson
& Johnson/Janssen:
Amerikan ilaç firması Johnson & Johnson'ın bağlı
iştiraki Belçikalı Janssen ilaç
şirketinin geliştirdiği "Ad26COVS1" aşısı
bu zamana kadar sadece Bahreyn ve ABD’den onay alabildi. Diğer aşılara göre tek
doz olarak uygulanan aşı, yüzde 66 koruyuculuk oranına sahip. 
Sinopharm,
Sinovac ve CanSino:
Sinopharm, Sinovac ve
CanSino gibi kamuya ait
ilaç firmaları, Çin Askeri Tıp Akademisi, Vuhan Viroloji Enstitüsü, Pekin
Biyolojik Ürünler Enstitüsü gibi kurumlarla iş birliği içinde aşı çalışmaları
yürütüyor. Bu zamana kadar toplamda 31 ülkeden onay alan aşılardan, Sinovac’ın
koruyuculuk oranı yüzde 50, CanSino’nun yüzde 66, Sinopharm’ın ise yüzde 79
olduğu açıklandı. Sinovac aşısına
onay veren ülkeler arasında Türkiye de
yer alıyor. Ülke genelinde Mart başı itibariyle, 8 milyon 800 bin dozun
üzerinde aşı uygulandı. 
Gamaleya
Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Enstitüsü’nün
geliştirdiği Rus aşısı Sputnik
V, dünya genelinde 38 ülkeden onay aldı. Bu ülkeler arasında
Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, Suriye ve İran gibi ülkeler yer
alıyor. 2 doz olarak uygulanan aşının etkinlik oranının yüzde 92 olduğu
duyuruldu.
BioNTech, Sputnik V, Moderna, AstraZeneca, Sinovac
ONAY
VERİLEN 10. AŞI OLDU
DSÖ, bu kararıyla 10. Covid-19 aşısına acil kullanım onayı vermiş oldu.
Örgüt, Pfızer-BioNTech, Oxford-AstraZeneca, Sİİ - Hindistan Serum Enstitüsünün
ürettiği aşı, Moderna, Janssen, Sinopharm, Sinovac, Covaxin ve son olarak
Covovax aşısının acil kullanımına onay vermişti.
DSÖ - Dünya Sağlık Örgütü (), ABD merkezli Novavax firmasının
Covid-19’a karşı ürettiği "Nuvaxovid" adlı aşının acil kullanımına
onay verdi. DSÖ, bu kararıyla 10. Covid-19 aşısına acil kullanım onayı vermiş
oldu.
HANGİ AŞILAR HANGİ ÜLKELERDE KULLANILIYOR.?
DÜNYA GENELİNDE KAÇ TANE KOVİD-19
AŞISI VAR?
Şu anda dünya genelinde ilaç firmalarının geliştirdiği 89
farklı aşı adayı, 228 aşı deneme çalışması ve bunların içinden onay alan 12
aşının olduğu biliniyor. 12 aşının içerisinden ise 5 tanesi dünya genelinde
yaygın olarak kullanılıyor.
Bu aşılar; koronavirüs salgınından kurtulmanın en etkili
yöntemlerinden biri Kovid-19 aşısı. Dünya genelinde aşı çalışmaları hızla devam ederken, aşı
uygulamalarında ülkeler arasında bazı farklılıklar bulunuyor. Hangi ülke hangi
aşıyı kullanıyor? Ülkelerin aşı protokolleri neler.? Aşılara Molatik oluyoruz...
HANGİ AŞILAR HANGİ ÜLKELERDE
KULLANILIYOR.?
Koronavirüs salgınından kurtulmanın en etkili yöntemlerinden biri
Kovid-19 aşısı. Dünya genelinde aşı çalışmaları hızla
devam ederken, aşı uygulamalarında ülkeler arasında bazı farklılıklar
bulunuyor. Hangi ülke hangi aşıyı kullanıyor? Ülkelerin aşı protokolleri neler?
Aşılara Molatik oluyoruz...
DÜNYA GENELİNDE KAÇ TANE KOVİD-19
AŞISI VAR?
Şu anda dünya genelinde ilaç firmalarının geliştirdiği 89 farklı
aşı adayı, 228 aşı deneme çalışması ve bunların içinden onay alan 12 aşının
olduğu biliniyor. 12 aşının içerisinden ise 5 tanesi dünya genelinde yaygın
olarak kullanılıyor. Bu aşılar; BioNTech,
Sputnik V, Moderna, AstraZeneca ve Sinovac aşıları.
OXFORD/ASTRAZENECA, PFİZER/BİONTECH
& MODERNA, AŞILARI
Avrupa bölgesinin genelinde aşılanmalar çok hızlı bir şekilde
devam ederken Avrupa ülkeleri çoğunluk olarak 'Avrupa İlaç Ajansı' tarafından
onay almış aşıları kullanmayı tercih ediyor. Bu aşılar; Moderna, Oxford/AstraZeneca,
Pfizer/BioNTech aşıları ve belirttiğimiz aşıları kullanan
ülkeler ise oldukça fazla.
BU
AŞILARI KULLANAN ÜLKELER;
Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Hırvatistan, Danimarka, Estonya,
Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Litvanya, Lüksemburg,
Malta, Hollanda, Portekiz, Romanya, İspanya.
Bahsettiğimiz ülkelerde bu 3
aşının tümüme rastlamak mümkün. Eğer bu ülkelerden birine
seyahat edecekseniz ve bu
üç aşıdan birini yaptırdıysanız herhangi bir sorun yaşanması mümkün değil.
SİNOVAC AŞISI HANGİ ÜLKELERDE
KULLANILIYOR.?
Çin tarafından üretilen Sinovac aşısı; Türkiye, Ukrayna,
Endonezya, Brezilya, Malezya, Tayland, Şili, Kolombiya, Laos ve Uruguay'da
aktif bir şekilde kullanılıyor. Fakat hepimizin bildiği üzere Sinovac aşısı
hala Avrupa İlaç Ajansı tarafından onaylanmadı yani Sinovac aşısı olmuş bir
bireyin Avrupa
ülkelerine seyahati konusunda belirsizlikler bulunuyor. Her
ne kadar çok fazla soru işareti olsa da henüz bu durum karar aşamasında
olduğundan net bir yorum yapmak için çok erken olduğunu söyleyebiliriz.
ABD'DE HANGİ AŞILAR
KULLANILIYOR.?
Salgının ilk gününden beri ciddi bir mücadele içinde
olan ABD'de şu
an Pfizer/BioNTech aşısı, Moderna
ve Johnson & Johnson firmalarının ürettiği aşılar
aktif bir şekilde kullanılıyor.
İNGİLTERE'DE HANGİ AŞILAR
KULLANILIYOR.?
İngiltere'de güncel olarak BioNTech/Pfizer,
Oxford/AstraZeneca aşıları yaygın olarak
kullanılıyor. Moderna aşısı
da tercih edilen aşılardan biri ancak Moderna aşısı İngiltere genelinde diğer
iki aşı kadar yaygın kullanılmıyor.
KANADA'DA HANGİ AŞILAR
KULLANILIYOR?
Birçok ülkeden bahsettik. Peki Kanada'da hangi aşılar
kullanılıyor? Kanada'nın
kabul ettiği aşılar; Pfizer/BioNTech, Moderna, AstraZeneca, Johnson &
Johnson aşıları. Kanada bu 4 aşının dışında kalan ve dünyada
kullanımı olan Sputnik
V ve Sinovac aşılarını kabul etmiyor ve kullanmıyor.
NORVEÇ VE İSVİÇRE'DE HANGİ AŞILAR
KULLANILIYOR.?
Norveç şu anda yalnızca Moderna
ve Pfizer/BioNTech tarafından yapılan aşıları tercih
ediyor. İsviçre'de ise
hükümet vatandaşları için Pfizer,
Moderna ve AstraZeneca aşılarını seçenek olarak sunuyor
fakat hangi aşının yaygın olarak kullanıldığı ile ilgili net bir bilgimiz
yok.
HİNDİSTAN VE ÇİN'DE HANGİ AŞILAR
KULLANILIYOR.?
Koronavirüs'ten en çok
etkilenen ülke Hindistan oldu diyebiliriz. Salgının yükselişe geçtiği aylarda ve hâlâ Hindistan'da çok
büyük bir mücadele var. Aşılara erişimde belirli teknik
sorunlar yaşayan ve aşı sayısına yeteri kadar sahip olmayan Hindistan'da
güncel olarak Covishield,
Covaxin aşıları kullanılıyor. Hindistan gibi dünyanın en
kalabalık ülkelerinden olan Çin'de ise güncel olarak CanSino, Sinopharm/Beijing,
Sinopharm/Wuhan ve Sinovac aşıları kullanılıyor.
RUSYA'DA HANGİ AŞILAR
KULLANILIYOR?
Salgının ilk gününden itibaren kendi aşısını kendi üretmekte
oldukça kararlı olan Rusya'da ise
güncel olarak Sputnik
V, EpiVacCorona, CoviVac aşıları kullanılıyor.
AŞILANMALARIN DÜNYA GENELİNDEKİ
DURUMU NASIL?
Hangi ükelerin hangi aşıları kullandığından genel olarak
bahsettik. Peki, aşılanmaların dünya genelindeki son durumu nasıl? Kısa bir süre önce
yapılan araştırmalarda dünya nüfusunun yüzde 26.8'i en az bir doz aşı olduğu
verisine ulaşıldı. Küresel çapta, ikinci doz aşısı yapılanlar da
dahil olmak üzere şu ana kadar yapılan doz sayısı
toplam 3.8
milyara yaklaştı. Dünya genelinde aşılanmalar hızlı bir şekilde
devam ediyor...
@#ÖkkeşBölükbaşı ©#MedyaGünebakış
Ökkeş Bölükbaşı, İstanbul -Şubat.2022 - okkesb61@gmail.com,
http://www.medyagunebakis.com/ - okkesb@turkfreezone.com,
BİONTECH, SİNOVAC, SPUTNİK AŞILARI.!
BioNTech, Sinovac ve Sputnik Aşılarının Farkları
Neler, Hangi Yöntemlerle Üretiliyor.?
Covid-19 Pandemi’si
bir yılı aşkın bir süredir tüm dünyada devam ederken, 2021 başıyla birlikte
başlayan aşılama kampanyaları da hızlanarak devam ediyor.
Uzun yıllardır farklı hastalıklar için geliştirilen aşı
teknolojileri, koronavirüs aşısında da kullanılıyor. Bu durum, aşı üretiminin
hızlanması ve dünyada sürü bağışıklığı eşiğine ulaşılması çabalarında önemli
bir gelişme olarak gösteriliyor.
Türkiye'de 15 Haziran itibarıyla yapılan toplam doz sayısı 35
milyona ulaştı. Türkiye'de Ocak ayında başlayan aşılama kampanyasında Çinli
Sinovac şirketinin ürettiği CoronaVac aşısıyla başladı.
Ancak daha sonra bu aşının tedarikinde yaşanan sorunlar
nedeniyle aşı programı yavaşladı. Haziran başında ise devreye Pfizer/BioNTech
aşısı girdi ve program yeniden hızlandı. Bu hafta içerisinde Rus üretimi
Sputnik V aşısının da ilk teslimatı yapıldı.
Türkiye'de programa dahil edilen üç aşıda da farklı teknikler
kullanılıyor.
Bu Aşıların
Birbirinden Farkları Neler?
Geleneksel aşılarda enfeksiyona sebep olan virüsler,
zayıflatılarak ya da etkisizleştirilerek vücuda enjekte ediliyor, böylelikle
vücut, kendisine zarar veremeyecek hale gelen virüse karşı bağışıklık kazanmayı
öğreniyor.
Buna inaktif aşı deniyor ve bu teknik Sinovac aşısının temelini
oluşturuyor.
mRNA tabanlı aşılarda ise virüsün tamamı yerine, genetik
bilgisini taşıyan mRNA zincirinden kritik bir kısım vücuda enjekte ediliyor.
Viral vektör aşılarında da yine gen teknolojisi kullanılarak,
virüsün taşıdığı genetik materyalin bir kısmı, başka bir virüs içine
yerleştiriliyor ve vücuda veriliyor.
BioNTech ve Moderna Aşıları RNA Tabanlı,
SputnikV, Oxford/Astrazeneca Aşıları Viral
Vektör Tabanlı
BionTech ve Moderna aşıları tarihte RNA teknolojisi kullanılan ilk
aşılar olacak
AŞILARIN ÜRETİM SÜRECİ
Bu aşılar arasında öne çıkan farklılıklardan ilki üretim
aşaması.
Viral vektör aşıları, geleneksel aşılarda olduğu gibi üretim
aşamasında canlı bir hücreye ihtiyaç duyduğu için hammadde gereksinimi iki
katına çıkıyor. RNA aşıları ise kısa zamanda daha fazla üretim yapılabilmesine
olanak sağlayacak bir teknolojiye sahip.
Bu aşılarla ilgili ikinci kritik farklılık da dağıtım ve
depolama esnasında ihtiyaç bu aşılarla ilgili ikinci kritik farklılık da
dağıtım ve depolama esnasında ihtiyaç duyulan soğutma gereksinimi.
RNA değişken bir yapıda olduğu için, Moderna ve Pfizer aşılarının
daha düşük sıcaklıklarda muhafaza edilmesi gerekiyor.
Normal soğutucularda
kısa süre saklanabiliyorlar. Daha uzun süre muhafaza edilebilmeleri için ise
eksi 20 ya da eksi 70 santigrat derecede tutulmaları gerekiyor.
Viral vektör aşıları
ise, normal saklama koşullarında uzun süre bozulmadan dayanabiliyor.
@#ÖkkeşBölükbaşı ©#MedyaGünebakış
Ökkeş Bölükbaşı, İstanbul -Şubat.2022 -okkesb61@gmail.com,
http://www.medyagunebakis.com/ -okkesb@turkfreezone.com,
AŞILARIN SAKLAMA KOŞULLARI
Aşıların arasındaki
bir başka fark da maliyetleri. Oxford ve Astrazeneca tarafından geliştirilen
aşı doz başına en ucuz fiyatlandırmayı yaptı, ancak bu fiyatlar ülkelerin aşı
politikalarına ve nakliye ile ortaya çıkacak ücretlere göre değişebilir.
Bu dört aşının da
vücutta yeterli bağışıklığı sağlaması için 3-4 hafta arayla ikişer doz
uygulanması öngörülüyordu. Bunun sebebi, ilk dozun uygulanmasından sonra geçen
sürede azalan antikor miktarını, ikinci doz ile belli bir seviyenin üzerine
çıkarmak.
Ancak aşı
uygulamalarının yaygınlaşmasıyla birlikte süreç içerisinde ülkelerde iki doz
arasındaki zamanı açmaya başladı. Örneğin İngiltere'de de iki doz arasına 11-12
hafta gibi bir süre konuluyor.
Türkiye, Sinovac Aşısında Üç Hafta Arayla İki
Dozu Yaptı.
Biontech İle Birlikte Bu Süre 8-11 Haftaya
Kadar Çıkarıldı.
Doz Aralarının Açılmasında Özellikle Tedarik
Tarafındaki Yoğunluk Ve Nüfusun Olabildiğince Büyük Kısmına Hızla Tek Doz da
Olsa Belli Bir Koruma Sağlama Kaygısı Öne Çıkıyor.
İlk Dozdan Sonra Azalan Antikor Miktarını Artırmak Amacıyla
Aşılarda İkinci Doza Da İhtiyaç Duyuluyor.
Onay süreci nasıl işliyor?
Aşıların onay alabilmesi için insanlar üzerinde denemelerin
gerçekleştirildiği fazlarda etkinliğinin kanıtlanmış olması gerekiyor.
Üçüncü fazda iki gruba ayrılan deneklerin bir kısmına
geliştirilen aşı, diğerine de etkisiz bir aşı enjekte ediliyor.
Belli bir süre geçtikten sonra koronavirüse yakalanan deneklerin
ne kadarının aşı grubundan, ne kadarının plasebo grubundan olduğuna bakılıyor.
Böylelikle Aşının Ne Kadar Etki Gösterdiği
Anlaşılabiliyor.
Ancak Pandemi Gibi Olağanüstü Durumlarda
Üçüncü Fazın Tamamen Bitmesini Beklemek Yerine, Alınan Ara Sonuçlarda Belli
Oranlarda Başarı Doğrultusunda Acil Kullanım İzni Alınarak Aşı Kullanılmaya
Başlıyor.
AŞILARIN ONAY SÜRECİ
Bu noktada görüşüne başvurduğumuz virolog Semih Tareen, acil
kullanım izninin pandemi gibi durumlarda prosedürü hızlandıran bir süreç
olduğunu ve bunun aşının güvenirliği konusunda soru işareti oluşturmaması
gerektiğini söylüyor.
Söz konusu aşıların zaten ilk iki faz deneylerinden başarıyla
çıktığını, elimizde bu aşıların işe yaradığını ve yan etkilerinin olmadığını
gösteren binlerce veri olduğunu belirtiyor.
Şu anda hem Türkiye'de hem de dünyanın geri kalanında kullanılan
aşıların neredeyse tamamı acil onay süreciyle kampanyalara dahil edilmiş
durumda.
SOĞUK ZİNCİR NEDİR?
Soğuk zincir, üretilen
bir ürünün, son kullanıcıya kadar belli aralıkta bir sıcaklıkta tutularak
nakledilmesini sağlayan süreç.
Aşıların da
üretiminden, uygulanacağı son noktaya kadar soğuk bir tedarik zincirinde
taşınması gerekiyor. Belli dereceden yüksek sıcaklıklarda aşılar etkinliğini
yitirebiliyor.
Üretim yerinden
uygulama noktasına kadar soğuk zincir
BioNtech aşısının
muhafaza edilebilmesi için eksi 70 santigrat derecelik ortamda tutulma
gereksinimi bu aşının dağıtımının zorluğu üzerine tartışmaların başlamasına
sebep oldu.
Ancak görüşlerine
başvurduğumuz Cranfield Üniversitesi Lojistik Bölümü Başkanı Michael Bourlakis,
bunun aşılamayacak bir sorun olmadığını, lojistik sektörünün böyle zorlukları
kolayca aşabilecek tecrübeye sahip olduğunu belirtiyor.
Bourlakis, bilgi
teknolojilerinden drone'lara kadar çokça yeniliğin lojistik dünyasına hemen
adapte edildiğini ve dünyanın en ücra köşelerine bile soğuk tedarik zinciri ile
zaten çeşitli ürünler gönderildiğini söylüyor.
Bununla birlikte
tedarik sürecinin hızlandırmak adına EMA-Avrupa İlaç Ajansı, BioNTech-Pfizer
tarafından geliştirilen Covid aşısının saklama koşullarında değişiklik
yapılmasını önerdi.
Söz konusu aşı daha
önce beş güne kadar eksi 80 santigrad derece soğuklukta muhafaza edilirken,
EMA'nın aldığı karar neticesinde artık normal buzdolabı sıcaklıklarında (2 ila
8 santigrad derece arasında) bir aya kadar (31 gün) saklanabilecek.
ÜLKELER AŞILARI NASIL
TEDARİK EDİYOR.?
Aşıların toplumda
etkin bir bağışıklık sağlaması için nüfusun çoğunluğunun aşılanması gerekiyor.
Birçok ülke aşı
çalışmalarının başından itibaren üreticilerle toplu alım sözleşmeleri imzaladı.
Kanada, nüfusuna
neredeyse 10 kez yetecek dozda aşı siparişini şimdiden verdi.
Türkiye de şu ana
kadar 250 milyona yakın aşı sipariş ettiğini açıkladı. Bu da nüfusun yaklaşık
üç katına denk geliyor.
Bazı ülkeler işi
sağlama alıp alacakları aşıların başarısız olma riskine karşı birçok firmayla
anlaşma yaptı.
Ülkelerin sipariş ettiği aşılar
Dünya Sağlık Örgütü de
geliri az olan ülkelerin de aşılara ulaşabilmesi için çeşitli programlar
başlattı.
50 milyon doz Covid-19
aşısı için Çin ile anlaşıldı: Ücretsiz olacak
Türkiye'de
Temmuz ayından beri ilk kez günlük Coronavirüs vaka sayısı açıklandı
Dünyada Coronavirüs vaka sayısı 60 milyonu
aştı, ülkelerde son durum ne?
@#ÖkkeşBölükbaşı ©#MedyaGünebakış
Ökkeş Bölükbaşı, İstanbul -Şubat.2022 -okkesb61@gmail.com,
http://www.medyagunebakis.com/ -okkesb@turkfreezone.com,
| 
